پیامی که ما به پسران منتقل می کنیم که مرد بودن به چه معنا است، تأثیر مهمی بر آینده آن ها دارد. پسرهای جامعه ما دائما این پیام ها را دریافت می کنند که مرد باش، اینقدر مامانی نباش، اینقدر دختر نباش، محکم باش، قوی باش، مرد که گریه نمی کنه، و حتی ... داشته باش! آموزشی که پسران دریافت می کنند این است که باید احساساتشان را قورت بدهند و مرد بودن هم به همین معنا است. حالا این تأکید بیش از حد بر مردانگی چه پیامدهایی دارد؟ پسرها درست مثل دخترها با روحیه مهربانی و همدلی به دنیا می آیند و ما موفق می شویم با به تهدید انداختن هویت جنسی آنها، حساسیت، هیجان و همدلی را از آن ها دور کنیم. پژوهش ها نشان داده اند فرزندانی که در تربیت آنها بیشترین تأکید بر مردانگی شده است، بیشتر احتمال قلدری دارند. آنها از کمک گرفتن دوری می کنند تا ضعیف پنداشته نشوند. پژوهش ها نشان داده است این نوع تربیت با مصرف بیشتر الکل و مواد نیز در ارتباط است. همچنین خطر خودکشی و از میان رفتن سلامت روان در این پسرها بیشتر است. همچنین عملکرد تحصیلی پایین تری دارند، و در بزرگسالی احتمال بیشتری دارد که خشونت به خرج دهند. 

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

سه باور و فکر ما را به اهدافمان می رساند: 1- این باور که تلاش زیاد در جهت مناسب می تواند موجب بهبود در شرایط شود و می شود. 2- این باور که شما عضوی از یک گروه هستید و جایی که در آن قرار دارید محل تلاش است. 3- این اعتقاد که کاری که انجام می دهید ارزشمند است و به اهدافتان کمک می کند و مرتبط است. مثلا اگر ورزش نمی کنید، ممکن است ناشی از نداشتن این سه اعتقاد باشد. یعنی شما 1- قبلا هر باری که شروع به ورزش کرده اید موفق نشده اید. 2- از محیط باشگاه خوشتان نمی آید و خودتان را متعلق به آن نمی دانید. 3- ورزش کردن را با بسیاری از افکار منفی پیوند داده اید. مثلا با ایده ورزش کردن برای آزاد کردن ذهن مخالف باشید، یا فکر کنید جامعه فشار بی جایی برای لاغر شدن به افراد توپر اعمال می کند. برای موفقیت و دستیابی به اهداف سه چیز را به خاطر داشته باشید: 1- یاد بگیرید با خودتان مهربان باشید. 2- یک گروه و افراد حامی پیدا کنید و با آنها همزمان تلاش کنید. 3- در مورد موفقیت خودتان در آینده تصویرسازی کنید.

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

انسان بذاته استاد فیزیک است. مخصوصا وقتی می خواهد اشیا را بشناسد و حرکت آنها را پیش بینی کند. جان فیشر استاد علوم شناختی دانشگاه جان هاپکینز، مرکز شناخت این موضوعات در مغز را یافته است و برای آن نام «موتور فیزیک مغز» را برگزیده است. قشر پیش حرکتی و قشر حرکتی مکمل مغز از نواحی درگیر در این پیش بینی ها و ادراکات است. هر چه بیشتر در مورد محاسبات فیزیکی مغز بدانیم، بیشتر می توانیم در زمینه طراحی روبات ها پیشرفت داشته باشیم. 

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

یک مطالعه جدید به این نتیجه رسیده است که انجام کار خیر ممکن است برای سلامت روان مفید باشد. البته کار خیر و نیکوکاری پس از 40 سالگی بیشترین ارتباط را با سلامت روان دارد. دکتر تبسم استاد همه گیرشناسی دانشگاه ساوتهمتون این پژوهش را انجام داده است. نکته مهم در این زمینه مشخص نبود علت و معلول است. مثلاً ممکن است سلامت روان بالا باعث شود که افراد میانسال و سالمند به اصطلاح آدلر علاقه اجتماعی بالاتری داشته باشند و تمایل بیشتری به انجام کارهای خیریه و کارهای عام المنفعه داشته باشند. از طرفی خود انجام کار خیر ممکن است باعث افزایش احساس ارزشمندی و تأثیرگذاری باشد که از نیازهای عمومی انسان ها به خصوص در سنین میانسالی است. از طرف دیگر متغیر دیگری مانند سطح اجتماعی اقتصادی ممکن است بر هر دو زمینه تأثیر مثبت داشته باشد. بنابراین انجام مطالعات بیشتر به منظور یافتن جهت علیت اهمیت می یابد. 

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

یک مطالعه جدید در دانشگاه ایالتی فلوریدا نشان می دهد زمانی که زن و شوهر در یک شب از متوسط بیشتر می خوابند، در طی روز بعد از ازدواج و زندگی زناشویی خود راضی تر هستند. این یافته اهمیت زیادی دارد. ما پیش از این می دانستیم که خواب برای سلامت جسمانی و روانی اهمیت زیادی دارد. اما اکنون به طور خاص زمانی که یک زن و شوهر به مشکل بر می خورند، یکی از نخستین چیزهایی که لازم است چک کنیم، این است که آیا به اندازه کافی و با کیفیت بالا خوابیده اند یا خیر. حدود یک سوم از زوج ها اشاره کرده اند که مشکلات مربوط به خواب زندگی زناشویی شان را در تنگنا قرار داده است. به طور خلاصه، یکی از متغیرهایی که در زمینه مشاوره ازدواج لازم است در نظر گرفته شود، سلامت خواب است.

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

یک حالت هشیاری در فلسفه شرقی وجود دارد که امروزه اهمیت آن در سلامت روان بسیار تأیید شده است. به زبان انگلیسی به این حالت mindfulness گفته می شود. در ادبیات روانشناسی ما آن را بهشیاری، ذهن آگاهی و حضور ذهن ترجمه کرده اند و همچنان بحث ها در مورد ترجمه صحیح آن ادامه دارد. من هیچ کدام از این ترجمه ها را نمی پسندم و کلمه "هوشیاری" را با مفهوم آن مرتبط تر می دانم و از این پس به آن هوشیاری می گویم. هوشیاری یعنی افزایش توجه، حاضر و آماده بودن و به عبارتی در زمان حال زندگی کردن، و گشودگی ذهن و عدم نگاه قضاوتی به موضوعات. برنامه های مختلفی برای آموزش هوشیاری تدوین شده است و تأثیر مثبت آن بر سلامت روان بارها تأیید شده است به طوری که بخش مهمی در رواندرمانی های رایج شده است. شواهد جدیدی نشان می دهد آموزش هوشیاری توسط کامپیوتر قابل اجرا است. حتی یک برنامه پانزده دقیقه ای کامپیوتری به افزایش هوشیاری کمک کرده است.

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

نشان دادن شست: 

همانطور که می دانید این علامت در ایران اصلا معنی خوبی ندارد. هیچ وقت به کسی این علامت را نشان ندهید. اما در بیشتر کشورها این علامت معنای پیروزی و موفقیت دارد. یا نشان می دهد همه چیز بر طبق برنامه پیش می رود. این علامت در بنگلادش معنای توهین آمیزی دارد. در تایلند علامت تحقیر است. در استرالیا معنی تأیید می دهد، ولی اگر پس از آن شست را به سمت پایین ببرید، معنی توهین آمیز دارد.

علامت بیا اینجا: 

اگر در ایران کسی را به این شکل به جلو بخوانید، رفتارتان زیاد مثبت تلقی نمی شود. شاید اگر مقام قدرتمندی باشید، این حرکت قبل از توبیخ انجام می شود. این حرکت در فیلیپین نوعی دلربایی و چربزبانی برای فراخواندن جنس مخالف تلقی می شود. در ژاپن این رفتار بی ادبانه است و در سنگاپور نشان دهنده مرگ است. 

علامت اوکی: این علامت در کشورهای غربی و همچنین جدیدا در ایران به معنی خوب بودن چیزی مثل غذا است. اما در هندوستان و ژاپن این علامت به معنای پول است. اما در آلمان این علامت معنای خوبی ندارد. در فرانسه این علامت به معنای صفر است. در ترکیه هم این علامت معنی همجنس گرایی می دهد!

علامت وی: این علامت سابقا در ایران معنای پیروزی را می رساند. در این روزها برای جلب توجه به دوربین استفاده می شود. این علامت در آمریکا به معنی پیروزی است. اما در انگلیس و استرالیا توهین آمیز محسوب می شود. در شمال آمریکا و کانادا این علامت معنای صلح می دهد.

علائم دیگر هم وجود دارد که در اینجا قصد فهرست کردن این علائم را ندارم. فقط نکته اصلی این است که اگر به کشورهای دیگری سفر می کنید مراقب حرکات دستتان باشید. به طور کلی اگر مطمئن نیستید، بدون حرکت دست صحبت کنید. اما حالات بیان گر چهره مانند لبخند، غم، تعجب و ترس در همه دنیا به یک شکل است و حتی در نوزادان هم دیده می شود.

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

وقتی صحبت از دوستان می شود، شک نمی کنیم که آن ها هم دوستمان دارند. شما از آنها خوشتان می آید، آنها هم از شما خوششان می آید. دوستی چیزی دوطرفه است. اما مطالعات جدید نشان می دهند این موضوع فقط در پنجاه درصد از مواقع صحت دارد. یعنی فقط پنجاه درصد از افرادی که نسبت به آنها احساس دوستی داریم، این احساس متقابل است. مطالعه ای که در دانشگاه MIT انجام شد نشان می دهد، در حالی که 94 درصد از افراد انتظار دارند دوستی هایشان دوطرفه باشد، فقط 53 درصد از مواقع اینطور است. شاید یکی از دلایل این خطای شناختی این باشد که معمولاً افراد خودانگاره بسیار مثبتی در مورد خودشان دارند و خود را جذاب تر از آن می دانند که واقعا هستند. از طرفی تعریف واقعی دوستی کار بسیار دشواری است. مثلاً در دوران کودکی دوست تنها به کسی اطلاق می شود که با او کاری را انجام می دهیم. 

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

مهم ترین علت طلاق خیانت است. این موضوع در 160 کشور دنیا صحت دارد. حتی وقتی دو نفر ازدواج نکرده باشند هم خیانت در روابط رمانتیک بر زندگی افراد تأثیر منفی می گذارد. در مقاله ای که به تازگی در مجله نظرات در روانشناسی چاپ شده است، پژوهشگران تعدادی از یافته های موجود در ادبیات پژوهشی در این زمینه را خلاصه کرده اند. در آمریکا در هر سال 2 تا 4 درصد آمریکایی روابط جنسی خیانت آمیز خارج از ازدواج برقرار می کنند. این در حالی است که در نظرسنجی گالوپ 90 درصد از افراد این کار را غیراخلاقی دانسته اند و 65 درصد گفته اند این کار غیرقابل بخشش است. در 20 تا 25 درصد ازدواج ها خیانت اتفاق می افتد. طی 20 سال گذشته نرخ خیانت افزایش پیدا کرده است و جالب این که بیشترین افزایش میان زوج های 65 تا 90 ساله بوده است. بیشترین خیانت ها در تابستان اتفاق می افتد که دلیل این موضوع آن است که در تابستان سفرها و فرصت های بیشتری برای خیانت ایجاد می شود. خیانت با سلامت روان پایین، افسردگی و اختلال بیش فعالی/نقص توجه در ارتباط است. بسیاری از ویژگی ها از جمله دلبستگی ناایمن، نوروزگرایی و داشتن روابط متعدد قبل از ازدواج با خیانت در ارتباط است. نارضایتی در ازدواج کنونی نیز یکی از مهم ترین عامل های خیانت است. 

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی

هر خاطره ای در معرض انواع اشتباهات و خطاها است تا حدی که برخی می گویند حافظه بلندمدت یک نوع خطای ذهنی یا حتی هذیان است! برداشت و ادراک ما از دنیا بسیار محدود است و مغز فقط چیزهایی را به خاطر می آورد که واقعا برایش مهم است (هر چند که ممکن است چیزهای بیشتری ثبت کند). و هر باری که یک خاطره را به یاد می آوریم، آن را بازسازی می کنیم. یعنی مجبوریم کل آن تصاویر ذهنی را در قالب کلمات بیاوریم و یک مجموعه واحد را بسازیم و اگر دقت کرده باشید هر بار که یک خاطره واحد را تعریف می کنیم، آن را به شکل متفاوتی بیان می کنیم و گاهی ناخواسته پیازداغش را زیاد می کنیم. خاطره اشتباه بسیار رایج است. مثلاً پیاژه، روانشناس سرشناس فقید، تا سالها بر این باور بود که در دوران کودکی مورد کودک ربایی قرار گرفته است. و آن اتفاق را با جزئیات فراوانی به یاد می آورد. اما بعدها با پرسش از اطرافیان متوجه شد که چنین اتفاقی نیافتاده است و فقط هر بار که تعریف کرده است، این خاطره نادرست را تثبت و تحکیم کرده و جزئیات جدیدی به آن افزوده است. الیزابت لفتوس که یکی از سرشناس ترین دانشمندان در زمینه روانشناسی شناختی است می گوید هر بار که اتفاقی در گذشته را به یاد آوردید، با ملاک های بیرونی آن را تأیید کنید. پروفسور کریس فرنج می گوید: حافظه مثل دوربین فیلم برداری اتفاقات را ثبت نمی کند. 

دکتر امیرعلی مازندرانی

روانشناس بالینی